Europees vrijwilligerswerk tijdens corona

2020 is een vreemd jaar, ook voor de organisaties die via JINT met Europese subsidies aan de slag gaan en voor de jongeren die wel of net niet naar het buitenland kunnen. Wij gingen op de digitale koffie bij Anja en Paula van De Ark Gent om te horen hoe dat allemaal in z’n werk gaat.

De Ark is een internationale organisatie waar mensen met en zonder een verstandelijke beperking het leven delen met elkaar. Ze hebben 3 gemeenschappen in Vlaanderen: Moerkerke-Brugge, Gent en Antwerpen.

Anja draait al 20 jaar mee in De Ark en is indertijd zelf begonnen als vrijwilliger in Frankrijk. Ze is verantwoordelijk voor interne vorming, communicatie en fondsenwerving.

Paula is 19 jaar oud en komt uit Berlijn (Duitsland). Ze heeft net een jaar Europees vrijwilligerswerk gedaan via het European Solidarity Corps bij De Ark Gent, al is corona daar wel wat roet in het eten komen gooien.

Het afgelopen jaar had De Ark Vlaanderen vier internationale vrijwilligers: Jacob in Moerkerke-Brugge, Paula in Gent en Anna en Charlotte in Antwerpen. In maart kwam corona aankloppen. Er werd een coronateam opgericht met de drie gemeenschapsverantwoordelijken om de wetgeving en maatregelen te bekijken, protocollen en procedures uit te schrijven…

De Ark valt immers onder dezelfde strenge maatregelen als woonzorgcentra. Anja: “We zijn ook vroeger dicht gegaan en dat is ook meteen geen bezoek, je mag het domein niet meer verlaten, dus dat was meteen heel streng en ook heel snel beslissen. En omdat wij een leefgemeenschap zijn waar de Europese vrijwilligers ook bij de mensen met een beperking wonen. De vraag was eigenlijk: wil ik mij mee laten opsluiten voor ik weet niet hoe lang?”

Anja vertelt verder: “We vonden wel dat de vrijwilliger voor zichzelf moest uitmaken: wil ik dit of wil ik dit niet? Wetende dat als je teruggaat je misschien niet kan terugkomen of wetende dat als je bij ons opgesloten zit en je bent ziek, je niet terug naar huis kan. En dat wij alles voor jou gaan regelen, ziekteverzekering enz.”

Ze zijn toen met hun vier Europese vrijwilligers in gesprek gegaan en gaven hen de vrije keuze: blijven kan, maar mogelijk met zware consequenties. Of terug naar huis terwijl het nog kan. Jacob en Paula besloten te blijven. Charlotte koos ervoor om terug te keren naar Duitsland. En aangezien Anna’s tijd als vrijwilliger ten einde liep is zij iets vroeger gestopt.

Paula: “Ik was van plan hier te blijven in het begin. Dat was ook zo afgesproken met mijn organisatie. Maar toen, ik denk dat dat vanuit Duitsland kwam, moesten alle vrijwilligers terug.  Dan heeft ook mijn organisatie besloten om iedereen terug naar huis te halen. Dinsdag denk ik hebben ze me dat gezegd en op donderdag ben ik al vertrokken. Dat was echt zot. Ik had één dag om alles te pakken, om afscheid te nemen en dat was echt heel raar.”

De organisatie waar Paula het over heeft is Aktion Sühnezeichen Friedensdienste (ASF). Anja: “Dat is een hele goeie zendorganisatie die heel kort op hun vrijwilligers zit, die ook het onderste uit de kan haalt voor die vrijwilligers. Wij werken heel nauw samen, geven vaak kennis aan elkaar door en voelen ons echte partners.”

Ook van JINT uit kwamen er richtlijnen. “Het was goed dat JINT meteen reageerde zodat we dachten van OK, dat is dan toch al in orde. In dat opzicht was ik wel heel blij dat alles rond het European Solidarity Corps duidelijk was.”

Jacob en Paula vertrokken dus terug naar Duitsland, maar wel met het verlangen om op een dag terug te keren. Anja en haar collega’s zijn dan op zoek gegaan naar een vervangprogramma voor hen. Zo bedacht Paula bijvoorbeeld een vrijetijdsactiviteit op maat voor elk van de bewoners.

Paula: “Ik heb home office gedaan maar dat is natuurlijk moeilijk want als je met mensen [met een beperking] werkt dan kan je dat niet goed online doen. Ik heb dan zo een beetje online dingen gedaan en ik heb ook een beetje contact gehouden met de gasten door het internet maar je kunt niet echt zoveel doen.”

Anja benadrukt ook dat wat Paula deed vanop afstand niet evident is: alles volgen op Facebook en alles ‘liken’, chatten met verschillende mensen. “Als ge graag ziet dan ben je gewoon betrokken. En dan bel je en vraag je hoe het gaat.”

Zelf raadt Paula anderen in haar situatie aan om zoveel mogelijk contact te houden met je project en met andere vrijwilligers in dezelfde situatie: “Wat ik ook echt nuttig vond was het contact met andere vrijwilligers. We hebben dan heel veel geskypet en gefacetimed en ik vond dat echt cool om elkaar te zien en te spreken.”

En toen veranderde wetgeving. Paula was er als de kippen bij en belde meteen naar ASF om aan te kondigen dat ze mocht terugkeren. Na 3,5 maand in Duitsland kwam ze terug naar België, maar dat had ook wel consequenties: een mondmasker dragen en 14 dagen in quarantaine. “Maar Paula had zoiets van ‘geen enkel probleem!’ Je mag het terrein niet verlaten, je mag niet meer afspreken met andere mensen: no problem!” voegt Anja toe.

In juli viel de situatie best mee, maar na een weekendje in Parijs dat net erna oranje kleurde moest Paula voor de zekerheid toch een coronatest doen, haar mondmasker dragen in huis en dat was moeilijk. De regels werden nadien ook strenger wat voor verdere beperkingen zorgde. Daarom raadt Paula andere vrijwilligers ook aan: “Doe zoveel mogelijk! Het jaar gaat echt rap voorbij dus doe zeker alles waar je de kans voor krijgt, zoveel als mogelijk uitproberen, van begin aan de taal spreken en vrienden maken…”

Paula: “Ik ben trots op wat ik allemaal heb gedaan hier in de gemeenschap, de contacten die ik opgebouwd heb. Ik had schrik om met mensen met een beperking samen te werken en ik ben echt trots dat ik dat nu zo gedaan heb en dat ik het tof vond. Ik ben er ook heel trots op dat ik de taal geleerd heb want ik vind dat echt leuk, ik kon nog echt geen Nederlands en dat vind ik echt leuk dat je dat binnen 1 jaar kan leren.”

Hoe kijkt ze terug op haar ervaring? “Op mijn eerste dag was ik heel zenuwachtig, ik was heel stil en ik wist niet goed hoe, ik kon natuurlijk ook de taal niet goed spreken, ik kon echt niet veel zeggen en met mensen met een beperking werken, daar had ik helemaal geen ervaring in en daar was ik ook een beetje zenuwachtig voor. Hoe gaat dat zijn dat ik hier in een huis samenwoon, dat ik woon op mijn werkplaats? Maar ik heb dat dan geleerd doorheen het jaar en dat was echt leuk en ik ben echt veranderd. Ik ben ook een beetje onafhankelijker geworden, een beetje opener, volwassener.”

Anja: “Door eigenlijk een buitenlander te hebben komt de wereld gewoon dichtbij. En je geeft jongeren echt de kans om mens te worden. Die groeien, die worden volwassen, zelfstandig, bewust, dat zijn onze politici van de toekomst. Dat zijn diegenen die vormingen gaan volgen, die naar school gaan en in het ziekenhuis dokter zijn en het verschil maken. Of bij de Europese Commissie werken en daar het verschil maken.”

“Wij vormen jongeren. En je leert op dat jaar meer dan tijdens 5 jaar universiteit.” (lacht) “Je leert leven.”